کد تعرفه کالا یا HS Code چیست

تعرفه گمرکی، نوعی مالیات است که به هنگام واردات یا صادرات کالا از یک کشور به کشور دیگر، توسط دولت‌ها دریافت می‌شود. این تعرفه‌ها به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت برای هر واحد از کالا محاسبه می‌شوند.

کد تعرفه کالا چیست؟

کد تعرفه کالا یا (HS Code (Harmonized System code یک کد بین‌المللی است که به هر کالای تجاری در جهان اختصاص داده می‌شود. این کد، شناسنامه‌ای منحصر به فرد برای هر کالا است و اطلاعات جامعی از جمله نوع، جنس، کاربرد و ارزش تقریبی آن کالا را ارائه می‌دهد.
کد تعرفه گمرکی توسط سازمان جهانی گمرک (WCO) تدوین شده و بیش از 200 کشور در سراسر جهان از آن استفاده می‌کنند. این کد به زبان انگلیسی بوده و 6 تا 10 رقم دارد و شرکت‎‌های مختلف از جمله انواع شرکت حمل و نقل دریایی در معاملات خود از این کد استفاده می‌کنند.

اهمیت کد تعرفه کالا چیست؟

کد تعرفه گمرکی اهمیت زیادی در تجارت بین‌المللی دارد و کاربردهای متعددی را شامل می‌شود:

• شناسایی کالا: کد تعرفه به عنوان یک زبان مشترک برای شناسایی و طبقه‌بندی کالاها در سطح بین‌المللی عمل می‌کند. این امر تبادل اطلاعات و انجام معاملات تجاری را بین کشورها تسهیل می‌کند.
• محاسبه حقوق گمرکی: نرخ حقوق گمرکی که برای واردات هر کالا باید پرداخت شود، بر اساس کد تعرفه آن کالا تعیین می‌شود.
• جمع‌آوری آمار تجارت: از کد تعرفه گمرکی برای جمع‌آوری آمار تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود. این آمار برای سیاست‌گذاری‌های تجاری و اقتصادی کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است.
• کنترل ورود و خروج کالا: کد تعرفه به مقامات گمرکی در کنترل ورود و خروج کالاها به کشور کمک می‌کند.
• اعمال محدودیت‌های تجاری: دولت‌ها می‌توانند از طریق کد تعرفه گمرکی، محدودیت‌هایی را برای واردات یا صادرات برخی کالاها اعمال کنند.

اهداف وضع تعرفه گمرکی

هدف از ایجاد این کد تعرفه کالا عبارت است از:

• حمایت از تولید داخلی: با وضع تعرفه بر روی کالاهای وارداتی، قیمت آنها افزایش می‌یابد و این امر باعث می‌شود تا کالای داخلی که مشابه کالای وارداتی است، رقابت‌پذیرتر شود.
• ایجاد درآمد برای دولت: تعرفه‌های گمرکی یکی از منابع درآمد برای دولت‌ها هستند.
• کنترل ورود و خروج کالا: دولت‌ها با استفاده از تعرفه‌ها می‌توانند میزان ورود و خروج کالاهای مختلف به کشور را کنترل کنند. مثلا ورود و خروج کالا اگر با فریت بار انجام گیرد هم با استفاده از این تعرفه کنترل می‌شوند.

انواع تعرفه گمرکی

این تعرفه در انواع زیر قابل تقسیم‌بندی است:

• تعرفه ساده: در این نوع تعرفه، فقط یک نرخ برای هر واحد کالا در نظر گرفته می‌شود.
• تعرفه مرکب: در این نوع تعرفه، نرخ تعرفه برای هر واحد کالا، به نوع، ارزش و کشور مبدا آن بستگی دارد.
• تعرفه ترجیحی: این نوع تعرفه، به کالاهایی تعلق می‌گیرد که از کشورهای دوست یا همسایه وارد می‌شوند.

نحوه تعیین تعرفه گمرکی

دولت‌ها برای تعیین کد تعرفه کالا، به عوامل مختلفی از جمله موارد زیر توجه می‌کنند:

• نوع کالا: تعرفه کالاهای اساسی معمولاً پایین‌تر از تعرفه کالاهای لوکس است.
• ارزش کالا: کالاهای با ارزش بالا، معمولاً تعرفه بیشتری دارند.
• کشور مبدأ: تعرفه کالاهایی که از کشورهای رقیب وارد می‌شوند، معمولاً بیشتر است.
• سیاست‌های تجاری دولت: دولت‌ها از تعرفه‌ها برای حمایت از صنایع داخلی و تنظیم تراز تجاری خود استفاده می‌کنند.

مراحل پرداخت تعرفه گمرکی

پرداخت این کد به صورت زیر است:

• ارائه اظهارنامه گمرکی: صاحب کالا باید مشخصات کالا و ارزش آن را در یک اظهارنامه گمرکی به اداره گمرک اعلام کند.
• ارزیابی کالا: ماموران گمرک، ارزش کالا را ارزیابی می‌کنند.
• محاسبه تعرفه: با توجه به ارزش کالا و نرخ تعرفه، میزان تعرفه محاسبه می‌شود.
• پرداخت تعرفه: صاحب کالا باید تعرفه را به اداره گمرک پرداخت کند.
• ترخیص کالا: پس از پرداخت تعرفه، صاحب کالا می‌تواند کالای خود را ترخیص کند. مثلا اگر از طریق شرکت کارگو جابجایی کالا صورت گرفته است، بایستی باید تعرفه کالا پرداخت شود تا کالا ترخیص شود.

ساختار کد تعرفه گمرکی

ساختار کد تعرفه کالا به شرح زیر است:

• دو رقم اول: فصل محل قرارگیری کالا را مشخص می‌کنند.
• دو رقم میانی: به سردسته‌ها اشاره دارند و جزئیات بیشتری از نوع و کاربرد کالا را ارائه می‌دهند.
• دو رقم سمت راست: زیر دسته‌ها را تعیین می‌کنند و با تفکیک دقیق‌تر کالاها، به وضوح هرچه بیشتر در مورد ماهیت دقیق آن ها اطلاعات می‌دهند.
  به عنوان مثال:
  کد تعرفه گمرکی برای «میوه‌های خشک» 0801 به صورت زیر است:
  08 نشان‌دهنده فصل مربوط به «میوه‌ها و مغزها» است.
  01 نشان‌دهنده سردسته «میوه‌های خشک» است.

نحوه یافتن کد HS Code

روش‌های یافتن کد تعرفه کالا به شرح زیر است:

• کتاب تعرفه گمرکی: هر کشور کتاب تعرفه گمرکی خود را دارد که در آن کد HS Code برای هر کالای تجاری ذکر شده است.
• وب سایت سازمان جهانی گمرک: در وب سایت سازمان جهانی گمرک (https://www.wcoomd.org/en/about-us.aspx) می‌توانید با جستجوی نام کالا، کد HS Code مربوط به آن را پیدا کنید.
• وب سایت‌های دولتی: بسیاری از کشورهای اطلاعات مربوط به کد HS Code را در وب سایت‌های دولتی خود منتشر می‌کنند.

عوامل مؤثر بر کد HS Code
عوامل موثر بر این کد به شرح زیر است:

• ماهیت کالا: جنس، شکل، کاربرد و سایر ویژگی‌های کالا در تعیین کد HS Code آن نقش دارند.
  
• منشاء کالا: کشور مبدا کالا می‌تواند در برخی موارد بر کد HS Code آن تاثیر بگذارد.
  
• مراحل فرآوری: کالایی که مراحل فرآوری بیشتری را طی کرده باشد، ممکن است کد HS Code متفاوتی نسبت به کالای خام داشته باشد.

نکاتی برای استفاده از کد HS Code

• از منابع معتبر استفاده کنید: برای یافتن کد HS Code دقیق، حتماً از منابع معتبر مانند کتاب تعرفه گمرکی یا وب سایت سازمان جهانی گمرک استفاده کنید.
• به جزئیات توجه کنید: به تمام ارقام و حروف کد HS Code دقت کنید، زیرا حتی یک تغییر جزئی می‌تواند معنای کد را به طور کلی تغییر دهد.
• در صورت نیاز از کمک متخصصان استفاده کنید: اگر در یافتن کد تعرفه کالا یا درک معنای آن مشکل دارید، می‌توانید از کمک متخصصان گمرک یا تجارت بین‌المللی استفاده کنید.

نکات مهم

• کد HS Code برای هر کالای خاص در سراسر جهان یکسان است.
• کد HS Code ممکن است در طول زمان تغییر کند.
• آشنایی با کد HS Code برای هر کسی که در تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کند، ضروری است.

جمع‌ بندی

کد تعرفه کالا ابزاری ضروری برای تسهیل تجارت بین‌المللی، اعمال سیاست‌های تجاری و جمع‌آوری آمار اقتصادی است. آشنایی با این کد برای همه فعالان حوزه تجارت، اعم از واردکنندگان و صادرکنندگان، از اهمیت بالایی برخوردار است.
کد تعرفه کالا یا HS Code، شناسه‌ای بین‌المللی است که به هر کالای تجاری در جهان اختصاص یافته و اطلاعات جامعی از جمله نوع، جنس، کاربرد و ارزش تقریبی آن را ارائه می‌دهد. این کد که 6 تا 10 رقم دارد، نقشی کلیدی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند و کاربردهای متعددی از جمله شناسایی کالا، محاسبه حقوق گمرکی، جمع‌آوری آمار تجارت، کنترل ورود و خروج کالا و اعمال محدودیت‌های تجاری را دارد.
یافتن کد HS Code از طریق کتاب تعرفه گمرکی، وب سایت سازمان جهانی گمرک و وب سایت‌های دولتی امکان‌پذیر است. در استفاده از این کد باید به جزئیات توجه کرد و در صورت نیاز از متخصصان کمک گرفت.