همه چیز درباره گواهی مبدأ

گواهی مبدأ یک سند تجاری مهم در حمل و نقل بین‌المللی است که نشان می‌دهد کالاهای ارسال شده از کدام کشور منشا گرفته‌اند. این گواهی به عنوان یک تضمین قانونی برای تایید محل تولید یا فرآوری کالاها عمل می‌کند و توسط اتاق‌های بازرگانی یا سایر نهادهای معتبر صادر می‌شود. گواهی مبدأ نقش حیاتی در فرآیند ترخیص کالا از گمرک دارد و برای بهره‌مندی از تعرفه‌های ترجیحی در توافق‌نامه‌های تجاری، کاهش هزینه‌های گمرکی و اثبات اصالت کالا ضروری است. همچنین، این گواهی می‌تواند از تقلبات و اختلافات تجاری جلوگیری کند و اعتماد متقابل بین فروشندگان و خریداران بین‌المللی را تقویت کند.

گواهی مبدأ چیست

گواهی مبدأ(Certificate of Origin) سندی رسمی است که کشور یا محل تولید یک کالا را تأیید می‌کند. این سند توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد صادر می‌شود و به طور کلی شامل اطلاعات زیر است:

• اطلاعات صادرکننده: نام، آدرس و اطلاعات تماس صادرکننده کالا
• اطلاعات گیرنده: نام، آدرس و اطلاعات تماس گیرنده کالا
• تاریخ صدور: تاریخ صدور گواهی
• شرح کالا یا خدمات: شرح دقیق کالاها یا خدماتی که ارائه شده است
• تعداد: تعداد واحدهای هر کالا
• قیمت واحد: قیمت هر واحد کالا یا خدمات
  
• مبلغ کل: قیمت کل کالاها یا خدمات، قبل از اضافه شدن مالیات و هزینه‌های حمل و نقل
• مالیات: مبلغ مالیات اعمال شده بر روی کالاها یا خدمات
• هزینه‌های حمل و نقل: هزینه‌های حمل و نقل کالاها
• مبلغ نهایی: مبلغ نهایی که باید توسط خریدار پرداخت شود
• شرایط پرداخت: نحوه پرداخت و سررسید آن
• کشور مبدأ: کشوری که کالا در آن تولید شده است
• مهر و امضای صادرکننده: مهر و امضای اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد صادرکننده گواهی

کاربردهای گواهی مبدأ

این گواهی کاربردهای زیر را دارد:

• ثبت معاملات: این گواهی به عنوان مدرکی برای ثبت معاملات انجام شده بین خریدار و فروشنده عمل می‌کند.
• ترخیص کالا از گمرک: در معاملات بین‌المللی، گواهی مبدأ برای ترخیص کالا از گمرک ضروری است. این سند اطلاعات مربوط به معامله را به گمرک ارائه می‌دهد و برای انجام تشریفات گمرکی و محاسبه حقوق گمرکی و عوارض مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثلا این گواهی در شرکت حمل و نقل بین ‌المللی هوایی به عنوان مدرکی برای تایید کشور مبدأ کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• محاسبه مالیات: این گواهی برای محاسبه مالیات مربوط به معامله استفاده می‌شود.
• اثبات مالکیت کالا: در صورت بروز اختلاف در مورد مالکیت کالا، این گواهی به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت عمل می‌کند.
• ارائه به مراجع ذیربط: این گواهی می‌تواند برای ارائه به مراجع ذیربط مانند بانک‌ها یا سازمان‌های دولتی مورد استفاده قرار گیرد.

انواع گواهی مبدأ

همانطور که قبلا اشاره شد این گواهی سندی است که کشور یا محل تولید یک کالا را تأیید می‌کند.
انواع مختلفی از این گواهی وجود دارد که هر کدام برای شرایط خاص و برای صادرات به کشورها یا مناطق خاص استفاده می‌شود.
برخی از رایج‌ترین انواع این گواهی عبارتند از:

1. گواهی A:

این نوع گواهی برای صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین برخی از کشورهای دیگر مانند نروژ، سوئیس، ایسلند و ترکیه استفاده می‌شود.
گواهی A توسط صادرکننده کالا و با استفاده از فرم مخصوصی که توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه می شود، صادر می‌شود.
برای صدور گواهی A، صادرکننده باید مدارک خاصی مانند فاکتور، سیاهه عدل، گواهی EUR-1 و سایر مدارک مورد نیاز را به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه دهد.
گواهی A به صادرکننده کالا اجازه می‌دهد که از مزایایی مانند تعرفه ترجیحی در کشور مقصد بهره مند شود.

2. گواهی B:

این نوع گواهی برای صادرات به سایر کشورهایی که عضو اتحادیه اروپا نیستند استفاده می‌شود. از جمله صادرات از طریق باربری دریایی یا از هر طریق دیگر بایستی دارای این گواهینامه باشند.
گواهی B توسط صادرکننده کالا و با استفاده از فرم مخصوصی که توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه می شود، صادر می‌شود.
برای صدور گواهی مبدأ B، صادرکننده باید مدارک خاصی مانند فاکتور، سیاهه عدل و سایر مدارک مورد نیاز را به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه دهد.
گواهی B به صادرکننده کالا اجازه می دهد که از مزایایی مانند تسهیلات گمرکی در کشور مقصد بهره‌مند شود.

3. گواهی GSP:

این نوع گواهی برای صادرات به کشورهای مشمول طرح ترجیحات تعرفه‌ای عمومی(GSP) استفاده می‌شود.
طرح GSP توسط اتحادیه اروپا اجرا می شود و به کشورهای در حال توسعه اجازه می‌دهد تا کالاهای خود را با تعرفه‌های ترجیحی به بازار اتحادیه اروپا صادر کنند.
گواهی GSP توسط صادرکننده کالا و با استفاده از فرم مخصوصی که توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه می شود، صادر می‌شود.
برای صدور گواهی مبدأ GSP، صادرکننده باید مدارک خاصی مانند فاکتور، سیاهه عدل، گواهی فرم A و سایر مدارک مورد نیاز را به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه دهد.
گواهی GSP به صادرکننده کالا اجازه می‌دهد که از تعرفه‌های ترجیحی در چارچوب طرح GSP بهره‌مند شود.

4. گواهی PTA:

این نوع گواهی برای صادرات به پاکستان استفاده می‌شود.
گواهی PTA توسط صادرکننده کالا و با استفاده از فرم مخصوصی که توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه می شود، صادر می‌شود.
برای صدور گواهی PTA، صادرکننده باید مدارک خاصی مانند فاکتور، سیاهه عدل و سایر مدارک مورد نیاز را به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد ارائه دهد.
گواهی PTA به صادرکننده کالا اجازه می‌دهد که از مزایایی مانند تسهیلات گمرکی در کشور پاکستان بهره‌مند شود.
علاوه‌بر این انواع رایج، گواهی‌های مبدأ دیگری نیز وجود دارد که برای صادرات به کشورهای خاص یا برای شرایط خاص استفاده می‌شود.
انتخاب نوع گواهی مناسب برای هر معامله صادراتی به کشور مقصد و شرایط خاص آن معامله بستگی دارد.
صادرکنندگان کالا برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع گواهی و نحوه صدور آنها می‌توانند به اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد مراجعه کنند.

نکات مهم در مورد گواهی مبدأ

در ادامه در خصوص نکات مهم این گواهی صحبت می‌شود:

• گواهی باید به زبان فارسی یا انگلیسی صادر شود.
• گواهی باید به امضای صادرکننده و مهر اتاق بازرگانی، صنایع و معادن یا سازمان منطقه آزاد برسد.
• در برخی موارد، ممکن است گمرک از شما بخواهد که ترجمه رسمی گواهی مبدأ را نیز ارائه دهید.
• قبل از ارسال کالا، از قوانین و مقررات گمرکی مربوط به ترخیص کالا از گمرک در کشور مقصد و نوع گواهی مورد نیاز برای ترخیص کالا اطمینان حاصل کنید.
• در نهایت، گواهی سندی مهم در تجارت بین‌المللی است که به تسهیل فرآیند صادرات و واردات کالا کمک می‌کند. از جمله این سند نقش مهمی در تسهیل فرآیند حمل و نقل شرکت‌های مختلف مثل شرکت کارگو ایفا می‌کند.
  

سامانه صدور گواهی مبدأ

سامانه صدور گواهی یک سامانه الکترونیکی است که توسط اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران برای تسهیل فرآیند صدور گواهی برای صادرکنندگان کالا راه‌اندازی شده است.
با استفاده از این سامانه، صادرکنندگان می‌توانند:

• به صورت آنلاین برای صدور گواهی درخواست دهند.
• وضعیت درخواست خود را پیگیری کنند.
• مدارک مورد نیاز را بارگذاری کنند.
  
• هزینه صدور گواهی را به صورت آنلاین پرداخت کنند.
• گواهی را به صورت الکترونیکی دریافت کنند.
  

مزایای استفاده از سامانه صدور گواهی مبدأ

• صرفه‌جویی در زمان و هزینه: صادرکنندگان می‌توانند بدون نیاز به مراجعه حضوری به اتاق بازرگانی، به صورت آنلاین برای صدور گواهی درخواست دهند و از این طریق در زمان و هزینه خود صرفه‌جویی کنند.
• افزایش سرعت صدور گواهی: با استفاده از این سامانه، فرآیند صدور گواهی به طور قابل توجهی سریعتر شده است. مثلا ارسال کالا به صورت فریت بار با صدور این گواهی سرعت عمل بیشتری می‌گیرد.
• کاهش احتمال خطا: استفاده از این سامانه به طور قابل توجهی احتمال خطای انسانی در فرآیند صدور گواهی را کاهش داده است.
• دسترسی به اطلاعات: صادرکنندگان می‌توانند به طور آنلاین به اطلاعات مربوط به گواهی‌های مبدأ خود، مانند تاریخ صدور، تاریخ انقضا و کشور مقصد دسترسی پیدا کنند.

نحوه دسترسی به سامانه صدور گواهی مبدأ

برای دسترسی به سامانه صدور گواهی ، صادرکنندگان باید به آدرس سایت مراجعه کنند.
برای ورود به سامانه، صادرکنندگان باید از نام کاربری و رمز عبور خود استفاده کنند.
در صورت عدم عضویت در سامانه، صادرکنندگان می توانند با مراجعه به پورتال اتاق بازرگانی مراجعه و نسبت به ثبت نام و دریافت نام کاربری و رمز عبور اقدام کنند.

استعلام گواهی مبدأ

صادرکنندگان می‌توانند با مراجعه به سامانه صدور گواهی و وارد کردن شماره گواهی، نسبت به استعلام وضعیت گواهی خود اقدام کنند.

هزینه صدور گواهی مبدأ

هزینه صدور گواهی بر اساس تعداد نسخه‌های گواهی و نوع گواهی(A، B، GSP، PTA) محاسبه می‌شود.
صادرکنندگان می‌توانند برای اطلاع از هزینه دقیق صدور گواهی به سامانه صدور گواهی مراجعه کنند.

صدور گواهی مبدأ اتاق بازرگانی

برای صدور گواهی اتاق بازرگانی، صادرکنندگان باید به سامانه صدور گواهی مراجعه و مراحل مربوطه را طی کنند.
مدارک مورد نیاز برای صدور گواهی اتاق بازرگانی شامل فاکتور، سیاهه عدل، گواهی EUR-1، گواهی فرم A و سایر مدارک مورد نیاز بسته به نوع گواهی است.

نمونه گواهی مبدأ

برای مشاهده نمونه گواهی می‌توانید به سامانه صدور گواهی مراجعه کنید.

مدارک مورد نیاز برای صدور گواهی مبدأ

مدارک مورد نیاز بسته به نوع گواهی(A، B، GSP، PTA) و کشور مقصد متفاوت است.
به طور کلی، مدارک مورد نیاز برای صدور این گواهی شامل فاکتور، سیاهه عدل، گواهی EUR-1، گواهی فرم A و سایر مدارک مورد نیاز است.
صادرکنندگان می‌توانند برای اطلاع از مدارک دقیق مورد نیاز برای صدور گواهی به سامانه صدور گواهی یا پورتال اتاق بازرگانی مراجعه کنند.

جمع‌بندی

گواهی مبدأ سندی ضروری برای صادرات کالا است که کشور تولید را تأیید می‌کند. کاربردهای آن شامل ثبت معاملات، ترخیص کالا از گمرک، محاسبه مالیات و اثبات مالکیت است. از طرفی گواهی مبدأ دارای مزایای بسیاری است که از جمله آنها می‌توان به صرفه‌جویی در زمان و هزینه، افزایش سرعت صدور و کاهش خطا اشاره کرد.