وزن حجمی چیست؟

وزن حجمی در کنار وزن واقعی، مفهومی مهم در حمل و نقل کالا به ویژه ارسال هوایی و دریایی است. این معیار برای تعیین هزینه حمل و نقل بسته‌ها و محموله‌ها به کار می‌رود و در مواردی که کالای مورد نظر فضای زیادی را اشغال می‌کند، حتی اگر وزن کمی داشته باشد، ملاک محاسبه هزینه خواهد بود.
وزن حجمی یکی از مفاهیم کلیدی در حمل‌ونقل بین‌المللی است که تأثیر مستقیم بر هزینه نهایی حمل بار دارد. بسیاری از صاحبان کالا تصور می‌کنند که فقط وزن واقعی یا وزن جرمی معیار تعیین هزینه حمل است، اما در واقعیت، حجم بار نیز نقشی اساسی در محاسبات دارد. به همین دلیل، شرکت‌های حمل‌ونقل از مفهومی به نام وزن حجمی استفاده می‌کنند تا بین فضای اشغال‌شده و وزن واقعی کالا تعادل برقرار کنند.

وزن حجمی چیست؟

وزن حجمی معیاری است که نسبت بین حجم اشغال‌شده یک کالا در وسیله حمل‌ونقل و وزن واقعی آن را نشان می‌دهد و برای محاسبه هزینه حمل در حمل‌ونقل بین‌المللی بسیار کاربرد دارد. در این روش، اگر کالایی سبک اما حجیم باشد، هزینه حمل کانتینر بر اساس فضای اشغال‌شده و نه وزن واقعی تعیین می‌شود. سازمان IATA برای محاسبه وزن کالا در حمل و نقل بین المللی هوایی فرمولی ارائه کرده که حاصل ضرب طول، عرض و ارتفاع بسته (بر حسب سانتی‌متر) بر عدد ۶۰۰۰ تقسیم می‌شود. آگاهی از این مفهوم به صاحبان کالا کمک می‌کند تا با انتخاب روش مناسب حمل (هوایی، دریایی، ریلی یا زمینی) و بسته‌بندی بهینه، هزینه‌های حمل را کاهش دهند و تصمیم‌های اقتصادی‌تری بگیرند.

محاسبه وزن حجمی بار هوایی

محاسبه وزن حجمی بار هوایی از مهم‌ترین مراحل تعیین هزینه در خدمات بار هوایی است. برای نحوه محاسبه در حمل‌ونقل هوایی، ابعاد هر بسته (طول × عرض × ارتفاع ÷ 6000) استفاده می‌شود و عدد بزرگ‌تر میان وزن واقعی و وزن حجمی مبنای کرایه قرار می‌گیرد. این محاسبه به شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی کمک می‌کند تا هزینه واقعی حمل را مشخص کنند. ارتباط وزن حجمی با حجم بار (CBM) نیز اهمیت دارد، زیرا نشان می‌دهد کالا چه مقدار فضا در کابین هواپیما یا کانتینر اشغال می‌کند. تفاوت نسبت‌های محاسبه در حمل هوایی، دریایی و زمینی سبب می‌شود انتخاب مسیر مناسب نقش مهمی در صرفه‌جویی هزینه‌ها داشته باشد. در مجموع، محاسبه درست وزن حجمی تنها یک فرمول نیست، بلکه بخشی از مدیریت هوشمند هزینه در حمل‌ونقل بین‌المللی است.

یک مثال برای محاسبه وزن تخمینی کالا

برای درک بهتر وزن حجمی، فرض کنید بسته‌ای با ابعاد ۱۰۰×۵۰×۶۰ سانتی‌متر و وزن واقعی ۲۵ کیلوگرم دارید. بر اساس فرمول استاندارد IATA، وزن حجمی آن از حاصل‌ضرب ابعاد تقسیم بر عدد ۶۰۰۰ به‌دست می‌آید که برابر با ۵۰ کیلوگرم است. از آن‌جا که وزن حجمی بیشتر از وزن واقعی است، هزینه حمل در خدمات بار هوایی بر مبنای ۵۰ کیلوگرم محاسبه می‌شود. اگر همین کالا با حمل دریایی ارسال شود، حجم اشغال‌شده در کانتینر با واحد CBM محاسبه می‌شود؛ در این مثال، حجم بار برابر با ۰٫۳ متر مکعب است. این مثال نشان می‌دهد که شناخت و محاسبه صحیح وزن حجمی و حجم بار، در انتخاب روش حمل‌ونقل و مدیریت هزینه‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

بیشتر بخوانید: شرکت حمل و نقل دریایی

نکات مهم برای کاهش وزن حجمی

کاهش وزن حجمی یکی از مؤثرترین راه‌ها برای پایین آوردن هزینه‌های حمل در حمل‌ونقل بین‌المللی هوایی، حمل دریایی کالا یا حتی حمل بار زمینی است. بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان بدون آگاهی از اصول بسته‌بندی، ناخواسته باعث افزایش وزن حجمی کالای خود می‌شوند. رعایت چند نکته ساده اما کلیدی می‌تواند تفاوت چشمگیری در هزینه نهایی ایجاد کند.

۱. انتخاب بسته‌بندی مناسب

بسته‌بندی نقش مستقیم در محاسبه وزن کالا دارد. استفاده از جعبه‌هایی با اندازه بیش از حد یا دارای فضای خالی، حجم نهایی بار را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است از کارتن‌ها و جعبه‌هایی استفاده شود که دقیقاً متناسب با ابعاد کالا باشند. شرکت‌های حرفه‌ای در خدمات بار هوایی معمولاً به مشتریان خود توصیه می‌کنند قبل از ارسال کالا، بسته‌بندی را با استانداردهای بین‌المللی حمل هماهنگ کنند.

۲. حذف فضای خالی داخل بسته

در بسیاری از محموله‌ها، فضای خالی بین اقلام با پلاستیک یا فوم پر می‌شود. هرچند این کار برای محافظت از کالا مفید است، اما گاهی باعث افزایش حجم می‌شود. جایگزینی مواد سبک‌تر و فشرده‌تر (مثل فوم‌های قابل فشرده‌سازی) می‌تواند به کاهش قابل توجه وزن حجمی کمک کند.

۳. استفاده از مواد سبک ولی مقاوم

در بسته‌بندی کالاهایی مانند قطعات صنعتی یا لوازم خانگی، استفاده از چوب یا کارتن ضخیم گاهی بیش از حد نیاز است. جایگزینی آن‌ها با مواد مقاوم اما سبک مانند پلی‌پروپیلن یا کارتن فشرده چند لایه، بدون کاهش ایمنی، باعث کاهش وزن کلی بسته و در نتیجه وزن حجمی می‌شود.

۴. فشرده‌سازی کالاهای نرم

در کالاهای نرم مانند پوشاک، پتو، یا اسفنج‌ها، استفاده از روش‌های فشرده‌سازی یا دستگاه‌های وکیوم می‌تواند حجم بسته را تا ۵۰٪ کاهش دهد. این روش به‌ویژه در حمل بار هوایی کاربرد دارد، چون هر سانتی‌متر کاهش حجم می‌تواند در هزینه نهایی صرفه‌جویی قابل توجهی ایجاد کند.

۵. مشاوره با شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی

قبل از ارسال بار، مشورت با شرکت حمل و نقل بین المللی یا شرکت کشتیرانی می‌تواند بسیار مفید باشد. آن‌ها معمولاً تجربه کافی برای پیشنهاد بهترین روش بسته‌بندی و محاسبه دقیق وزن حجمی دارند و می‌توانند در کاهش هزینه حمل مؤثر باشند. با رعایت این نکات، صاحبان کالا می‌توانند از بروز هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کنند و از ظرفیت وسایل حمل به‌شکل هوشمندانه‌تری استفاده نمایند.

بیشتر بخوانید: ستعلام قیمت حمل دریایی

کاربرد وزن حجمی در انواع حمل‌ونقل

وزن حجمی در تمام روش‌های حمل‌ونقل بین‌المللی نقش اساسی دارد، اما تأثیر آن در هر شیوه حمل متفاوت است. درک این تفاوت‌ها به صاحبان کالا کمک می‌کند تا مسیر مناسب‌تر و اقتصادی‌تری را برای ارسال محموله خود انتخاب کنند.

حمل‌ونقل هوایی

در حمل بار هوایی، وزن حجمی مهم‌ترین عامل تعیین هزینه حمل محسوب می‌شود. هواپیماها ظرفیت محدودی دارند و وزن مجاز بار به‌شدت کنترل می‌شود، به همین دلیل خطوط هوایی برای هر سانتی‌متر از فضای بار ارزش خاصی قائل هستند. اگر وزن حجمی یک بسته بیشتر از وزن واقعی آن باشد، هزینه نهایی بر اساس وزن حجمی محاسبه می‌شود. این قاعده تقریباً برای تمام شرکت‌های هوایی و خدمات بار هوایی تا مقصدهای بین‌المللی صدق می‌کند.

حمل‌ونقل دریایی

در حمل‌ونقل دریایی، معمولاً وزن واقعی مبنای اصلی محاسبه هزینه است، اما در مواردی که کالا حجیم اما سبک باشد وزن حجمی نیز در محاسبات لحاظ می‌شود.
با توجه به ظرفیت بالای کشتی‌ها و امکان بارگیری حجم زیادی از کالا، تأثیر وزن حجمی در مقایسه با حمل‌ونقل هوایی کمتر است. با این حال، در حمل کانتینری از واحد CBM (متر مکعب) برای اندازه‌گیری فضای اشغالی استفاده می‌شود و زمانی‌که وزن کالا کمتر از حد مجاز کانتینر باشد، هزینه نهایی بیشتر بر اساس حجم محاسبه می‌شود. ازاین‌رو، کالاهایی که سبک ولی حجیم‌اند می‌توانند باعث افزایش هزینه حمل در حمل‌ونقل دریایی شوند.

حمل بار زمینی

در حمل بار زمینی، مخصوصاً برای مسیرهای داخلی یا کوتاه‌برد بین کشورها، وزن واقعی معمولاً اهمیت بیشتری دارد. بااین‌حال، اگر بار سبک ولی بسیار حجیم باشد (مثلاً مبلمان یا وسایل فومی)، شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی ممکن است از معیار وزن حجمی برای ارزیابی کرایه استفاده کنند.

حمل ریلی

در حمل ریلی، وزن واقعی کالا معمولاً مبنای اصلی محاسبه هزینه حمل است؛ زیرا قطارها از ظرفیت بالایی برای جابه‌جایی بار برخوردارند و محدودیت فضای فیزیکی در آن‌ها، نسبت به حمل‌ونقل هوایی یا زمینی سریع، بسیار کمتر است.
با این حال، زمانی که کالا حجیم ولی سبک باشد و بخش قابل‌توجهی از فضای واگن را اشغال کند شرکت‌های ریلی برای محاسبه دقیق‌تر کرایه، وزن حجمی یا حجم اشغالی را نیز در نظر می‌گیرند. در چنین شرایطی، معمولاً هرکدام از وزن واقعی یا وزن حجمی که بیشتر باشد، مبنای تعیین نرخ حمل قرار می‌گیرد تا استفاده از ظرفیت واگن‌ها به‌شکل بهینه و منصفانه انجام شود.

وزن جرمی چیست و چگونه محاسبه می‌ شود؟

وزن جرمی که از آن با عنوان وزن واقعی یا جرم فیزیکی کالا نیز یاد می‌شود، معیاری برای سنجش میزان ماده موجود در یک جسم است. این وزن بیانگر جرم واقعی کالا بوده و معمولاً با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری مانند ترازو به‌دست می‌آید. برخلاف وزن حجمی که به حجم و چگالی یک جسم بستگی دارد، وزن جرمی فقط به مقدار ماده موجود در آن جسم بستگی دارد.
واحدهای رایج برای اندازه‌گیری وزن جرمی عبارتند از:

• گرم (g)
• کیلوگرم (kg)
• پوند (lb)
• اونس (oz)

برای محاسبه وزن کالا، می‌توانید از ترازو استفاده کنید. ترازو با اندازه گیری نیروی گرانشی که بر جسم وارد می‌شود، وزن آن را تعیین می‌کند

تفاوت وزن حجمی و وزن واقعی (وزن جرمی)

در حمل‌ونقل بین‌المللی، تفاوت اصلی میان وزن واقعی و وزن حجمی عامل تعیین‌کننده هزینه حمل است. وزن واقعی همان جرم فیزیکی کالا است، در حالی که وزن حجمی میزان فضایی را نشان می‌دهد که کالا در وسیله حمل‌ونقل اشغال می‌کند. زمانی که بار سبک ولی حجیم باشد، هزینه بر اساس وزن حجمی محاسبه می‌شود؛ مثلاً بالش‌های سبک اما پرحجم هزینه بیشتری نسبت به قطعات فلزی فشرده دارند، چون فضای بیشتری از هواپیما را اشغال می‌کنند. در حمل بار هوایی، وزن حجمی اهمیت بیشتری دارد، اما در حمل دریایی کالا یا حمل و نقل کانتینری معمولاً وزن واقعی ملاک است. به‌طور کلی، هزینه حمل بر اساس عدد بزرگ‌تر بین وزن واقعی و وزن حجمی محاسبه می‌شود، و آگاهی از این تفاوت به صاحبان کالا کمک می‌کند تا با انتخاب مسیر و بسته‌بندی مناسب، هزینه‌های حمل خود را مدیریت کنند.

بیشتر بخوانید: شرکت کارگو

محاسبه آنلاین وزن حجمی

برای محاسبه آنلاین وزن حجمی فریت بار خود می‌توانید از ابزارهای مختلفی که توسط شرکت‌های تحت عنوان شرکت کارگو و وب سایت‌های شخص ثالث (وب‌سایت‌های تخصصی حمل‌ونقل بین‌المللی) ارائه می‌شوند استفاده کنید.
در اینجا چند نمونه از این ابزارها آورده شده است:

• وب سایت: بسیاری از شرکت‌ها مانند DHL ، FedEx و UPS ابزارهایی را در وب سایت خود برای محاسبه وزن حجمی ارائه می‌کنند. برای استفاده از این ابزارها، معمولاً باید ابعاد بسته خود را (طول، عرض و ارتفاع) و ضریب حجمی را وارد کنید.
• وب سایت‌های شخص ثالث: وب سایت‌های شخص ثالث زیادی نیز وجود دارند که ابزارهای محاسبه وزن حجمی را ارائه می‌دهند. این وب سایت‌ها اغلب از ابزارهای مشابه شرکت‌های کارگو استفاده می‌کنند، اما ممکن است ویژگی‌های اضافی نیز ارائه دهند، مانند محاسبه کننده‌های چند ارزه یا پایگاه های داده چگالی مواد.

مزایای استفاده از ابزارهای آنلاین:

• سریع و آسان: ابزارهای آنلاین به شما این امکان را می‌دهند که وزن حجمی بار خود را به سرعت و به آسانی محاسبه کنید.
• دقیق: این ابزارها از فرمول های استاندارد برای محاسبه وزن حجمی استفاده می‌کنند، بنابراین می‌توانید مطمئن باشید که نتایج دقیق هستند.
• رایگان: بسیاری از ابزارهای آنلاین به صورت رایگان در دسترس هستند.

در اینجا نحوه استفاده از یک ابزار آنلاین برای محاسبه وزن حجمی آورده شده است:

• به وب سایت شرکت حمل و نقل یا وب سایت شخص ثالثی که ابزار محاسبه وزن حجمی را ارائه می‌دهد بروید.
• ابعاد بسته خود را (طول، عرض و ارتفاع) بر حسب سانتی متر وارد کنید.
• ضریب حجمی را که توسط شرکت حمل و نقل یا وب سایت ارائه شده است، وارد کنید.
• روی دکمه محاسبه کلیک کنید.
• وزن حجمی بسته شما به صورت کیلوگرم نمایش داده می‌شود.

نکات:

• مطمئن شوید که از واحدهای صحیح برای ابعاد بسته خود استفاده می‌کنید.
• اگر از ضریب حجمی مطمئن نیستید، می‌توانید با شرکت حمل و نقل بین المللی تماس بگیرید یا وب سایت آنها را برای اطلاعات بیشتر بررسی کنید.
• برخی از شرکت‌های حمل و نقل ممکن است حداقل وزن حجمی داشته باشند. به این معنی که حتی اگر وزن حجمی بسته شما کمتر از وزن واقعی آن باشد، ممکن است مجبور به پرداخت هزینه بر اساس وزن حجمی باشید.

بیشتر بخوانید: فریت بار

جمع‌بندی

شناخت و درک صحیح از وزن حجمی در دنیای حمل‌ونقل بین‌المللی، یکی از عوامل کلیدی برای مدیریت بهینه هزینه‌ها و انتخاب بهترین روش ارسال کالا است. بسیاری از صاحبان کالا تصور می‌کنند تنها وزن واقعی معیار محاسبه کرایه حمل است، اما همان‌طور که دیدیم، حجم اشغال‌شده در وسیله حمل‌ونقل نقشی تعیین‌کننده دارد.
در حمل بار هوایی، وزن حجمی معمولاً عامل اصلی محاسبه کرایه است، در حالی که در حمل دریایی کالا یا حمل بار زمینی، بسته به نوع بار، ممکن است وزن واقعی یا حجم ملاک قرار گیرد. آگاهی از نحوه محاسبه وزن حجمی کالا در حمل‌ونقل هوایی و تفاوت این دو نوع وزن به صاحبان کالا کمک می‌کند تا تصمیم‌های اقتصادی‌تری درباره نوع بسته‌بندی، مسیر حمل و نوع سرویس انتخابی خود بگیرند.

خدمات حمل و نقل بین المللی شرکت دیبا هوا دریا

شرکت نمایندگی کشتیرانی و خدمات بار هوایی دیبا هوا دریا با سال‌ها تجربه در حمل‌ونقل هوایی، دریایی، حمل و نقل ترکیبی و زمینی، افتخار دارد که به ارائه راهکارهای سفارشی و متناسب برای هر پروژه بر اساس نیازهای خاص مشتریان می‌پردازد. ما با تحلیل دقیق شرایط عملیاتی و محیطی، تلاش می‌کنیم تا بهترین خدمات را در زمینه‌های مختلف حمل‌ونقل ارائه دهیم. در زمینه حمل بار هوایی از چین و حمل دریایی از چین نیز، تیم ما آماده است تا با توجه به شرایط و نیازهای شما، بهترین راهکارها را پیشنهاد دهد و خدماتی منطبق با استانداردهای بالا فراهم کند. شایان ذکر است که ارائه این خدمات می‌تواند با توجه به وضعیت‌های عملیاتی، شرایط بازار و سایر متغیرها متفاوت باشد. با توجه به نوسانات در نحوه ارائه خدمات در بازار، جهت اطمینان از دریافت سرویس مورد نظر از این مجموعه و اطلاع از جزئیات خدمات و شرایط به روز از شما دعوت می‌کنیم تا برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی با ما تماس بگیرید. ما آماده‌ایم تا شرایط دقیق شما را ارزیابی کرده و راهکارهای مناسبی را با هدف دستیابی به بهترین نتایج برای شما ارائه دهیم.